Peru là một quốc gia Nam Mỹ, có đường biên giới với Ecuador và Colombia ở phía bắc, Brazil và Bolivia ở phía đông, và Chile ở phía nam. Peru giáp Thái Bình Dường ở phía tây với đường bờ biển dài hơn 2.400 km. Đất nước này nổi tiếng với những thành phố lịch sử, kỳ quan kiến trúc, di sản văn hóa phong phú, và cảnh quan thiên nhiên đa dạng từ dãy từ dãy núi Andes cao chót vót, đến rừng mưa Amazon nhiệt đới và sa mạc khô cằn.
Tổng quan về cà phê Peru
Peru là quốc gia hàng đầu về sản xuất và xuất khẩu cà phê hữu cơ. Peru có điều kiện thuận lợi từ độ cao, đất đai, khí hậu để sản xuất cà phê arabica chất lượng với tiêu chuẩn cà phê đặc sản (có điềm số thử nếm cupping trên 80 theo tiêu chuẩn của hiệp hội cà phê đặc sản thế giới). Từ năm 2017-2019, Peru là quốc gia sản xuất cà phê đứng thứ 9 thế giới theo thống kê của hiệp hội cà phê thế giới (International Coffee Organization) (1). Các vùng trồng cà phê của Peru trải dài từ phía bắc đến phía nam dọc theo sườn dãy Andes.
Miền Bắc Peru
Có 4 khu vực sản xuất cà phê bao gồm Piura, Cajamarca, Amazonas, và San Martin:
- Piura: Nằm ven biển Thái Bình Dương, Piura không nổi tiếng bằng các khu vực khác trong việc sản xuất cà phê. Lượng cà phê ở đây sản xuất khá khiêm tốn. Cà phê được trồng chủ yếu ở tỉnh Huancabamba, có độ cao dao động từ 900 đến 2.000 mét. Các giống cà phê chính ở đây bao gồm Typica, Caturra và Catimor. Cà phê Piura thường có hương vị đậm, độ axit cân bằng, với mùi sô cô la, caramel và các loại hạt.
- Cajamarca: Khu vực này chủ yếu trồng các giống cà phê Typica, Caturra và Bourbon ở độ cao từ 900 đến 1.950 mét. Cà phê Cajamarca thường có độ axit tươi sáng, mang hương trái cây đỏ và vàng.
- Amazonas: Ngoài việc có khu rừng rậm Amazon nổi tiếng thế giới, Amazonas còn là nơi có bảy tỉnh sản xuất cà phê. Hạt cà phê Amazonas mang hương trái cây khô, caramen và kẹo ngọt, cùng với độ axit cân bằng,
- San Martin: Vùng San Martin cũng sản xuất cà phê tương tự như Amazonas. Tuy nhiên, cà phê ở đây thường có hương vị đậm vừa phải, với mùi sô cô la, các loại hạt và caramel.
Miền Trung Peru
Gồm các vùng Huanuco, Pasco, và Junin:
- Huanuco (Huánuco): Nằm ở độ cao từ 900-2.000 mét, khu vực trồng cà phê được bao quanh bởi rừng, thác nước, hang động và có một hệ động thực vật đa dạng. Ở đây, chủ yếu trồng các giống cà phê như Typica, Caturra và Catimor. Cà phê thượng hạng (cà phê specialty/cà phê đặc sản) từ Huanuco thường có những nốt hương đặc trưng của cam quýt và caramen mềm mại.
- Pasco: Vùng này có rừng rậm Amazon và dãy Andes. Cà phê trồng ở Pasco có độ axit đậm và thường mang hương vị các loại hạt, hương sô cô la, vị nho khô, trái cây, chanh, và các loài hoa.
- Junin: đa số trồng giống Caturra, Catimor, vàTypica ở độ cao 900 – 1,800 mét. Cà phê có vị dày và cân bằng, độ axit đậm, với vị sô cô la và caramen.
Miền Nam Peru
Có vùng Cuzco và Ayacucho:
- Cuzco: Nằm ở độ cao từ 900 đến 2.000 mét, khu vực này chủ yếu trồng các giống cà phê như Caturra, Bourbon và Typica. Mặc dù sản lượng cà phê ở đây thấp, nhưng điều kiện khí hậu và chất đất đặc biệt đã tạo nên cà phê chất lượng cao. Hương vị đặc trưng của cà phê trong khu vực này có sự kết hợp tinh tế của các loại trái cây đỏ, đen, mận và nho, kèm với hương sô cô la. Cà phê có vị đậm và độ axit vừa phải.
- Ayacucho: Nằm ở độ cao từ 1.600 đến 1.900 mét, nhưng sản lượng cà phê ở đây thấp hơn so với các vùng khác của Peru. Các giống chủ yếu được trồng ở đây bao gồm Caturra và Typica, với hương vị pha trộn của ngũ cốc, trái cây đen, sô cô la, caramel, cùng với độ axit và độ đậm vừa phải.
- Puno: Nằm ở phía đông nam của đất nước với độ cao từ 900 đến 1.800 mét, Puno chủ yếu trồng các giống cà phê như Caturra, Typica và Bourbon. Vùng này nổi tiếng với cà phê chất lượng, đạt chuẩn cà phê thượng hạng (cà phê đặc sản), nhờ đất đai giàu khoáng chất và điều kiện khí hậu thuận lợi. Hương vị cà phê Puno đa dạng, kết hợp hài hòa hương vị của các loại trái cây nhiệt đới như chanh dây và dứa, cùng với hương caramel và mật đường. Ngoài ra, người uống còn có thể cảm nhận được hương hoa trong cà phê này.
Cà phê Peru tại Việt Nam
Năm 2023, lần đầu tiên tuần lễ cà phê Peru tại Việt Nam diễn ra ở Hà Nội và Tp HCM. Tại lễ khai mạc, 6 loại cà phê đặc sản nổi tiếng của Peru đã được giới thiệu, bao gồm: Cemcavir Geisha, Perunor Typica, Kaffee Satipo Caturra, Coagrovalle Caturra, Perunor Caturra-Pache-Catimor, Kaffee Satipo Geisha. Chất lượng hạt cà phê Peru được các chuyên giá đánh giá cao tại sự kiện (2).
Hương vị cà phê specialty Peru (taste profile)
Nhờ sự đa dạng về khí hậu và độ cao, hạt cà phê Peru đem lại cho những người uống một trải nghiệm cà phê đa dạng và phong phú, từ vị ngọt ngào, mọng nước ở vùng Puno, đến vị sô cô la và caramen ở vùng Piura (3). Vậy nên, lần tới khi bạn thử cà phê đặc sản Peru, hãy chú ý xem nó đến từ vùng nào nhé.
Nguồn tham khảo:
(1) “World Coffee Research | Peru,” World Coffee Research. https://worldcoffeeresearch.org/focus-countries/peru
(2) C. Nguyên, “Thực khách Hà Nội trải nghiệm cà phê đặc sản Peru,” Ngoisao. https://ngoisao.vnexpress.net/thuc-khach-ha-noi-trai-nghiem-ca-phe-dac-san-peru-4591586.html (accessed Sep. 23, 2023).
(3) G. Guerra, “A Guide to Peru’s Coffee-Producing Regional Profiles,” Perfect Daily Grind, Nov. 15, 2019. https://perfectdailygrind.com/2019/11/a-guide-to-perus-coffee-producing-regional-profiles/